Emulsje oczyszczające
Emulsje to dwu- lub wielofazowe układy płynów, np olej i woda. Jedna faza jest rozpraszana (dyspergowana) w drugiej w postaci małych kropli. Faza zewnętrzna, której zwykle jest więcej, to faza rozpraszająca (ciągła), np. woda, natomiast wewnętrzna to faza rozproszona (zdyspergowana), np. krople oleju Woda i płyny dające się wymieszać z wodą określa ne są jako faza wodna – skrót W, oleje i płyny dające się wymieszać z olejem jako faza olejowa – skrót O Emulsję otrzymuje się przez mechaniczne połączenie dwóch płynów, np. przez mieszanie lub potrząsanie. Środki powierzchniowo czynne stosowane jak emulgatory zapobiegają łączeniu się obu faz oraz rozpadowi emulsji. Zapewniają także jej trwałość.
W emulsjach typu „olej w wodzie” (O/W) kropie oleju rozproszone są w fazie zewnętrznej. Część lipofilowa cząsteczki emulgatora łączy się z krople oleju, część hydrofilowa z fazą rozpraszającą, czyli wodą. W emulsjach typu „woda w oleju” (W/O) sytuacja jest odwrotna – hydrofilowe fragmenty cząsteczki emulgatora połączone są z fazą rozproszone (wodną), a lipofilowe z fazą ciągłą (olejową). Warstwa cząsteczek emulgatora na powierzchniach rozdziału faz wody i oleju uniemożliwia połączenie się kropli oraz rozpad emulsji.
W emulsjach prostych mamy do czynienia albo z rozproszeniem typu O/W albo typu W/O, zależy to od rodzaju emulgatora, właściwości chemicznych składników i w pewnym stopniu od stosunku objętościowego faz. Emulgatory rozpuszczalne w olejach tworzą emulsje typu W/O, emulgatory rozpuszczalne w wodzie emulsje typu O/W. Transparentne mikro-emulsje o bardzo małych kroplach wytwarzane są za pomocą specjalnych emulgatorów. Niektóre z tych emulsji są żelopodobne. Trwałość mikroemulsji zapewnia dodanie większej ilości emulgatorów niż do zwykłych emulsji. Rozmiary cząsteczek fazy rozproszonej w zwykłych nieprzezroczystych mlecznych emulsjach wynoszą od 1 do 100 mikrometrów (0,001 do 0,1 mm). Mikrometr odpowiada jednej milionowej metra (1μm). Emulsje wielokrotne to układy, w których w cząsteczkach fazy rozproszonej jest zemulgowana jeszcze jedna faza wewnętrzna. W ten sposób powstają emulsje typu W/O/W i O/W/O.
W zwykłych emulsjach typu W/O woda jest fazą rozproszoną, a olej rozpraszającą. Emulsji typu W/O nie da się usunąć samą wodą, ponieważ olej się nie rozpuszcza w wodzie. Emulsje te najczęściej stosowane są w kremach na noc, odżywczych, regenerujących ochronnych i np. wodoodpornych lub w mleczkach przeciwsłonecznych oraz w kremach sportowych i jako preparaty do usuwania wodoodpornego makijażu. Emulgatorami mogą być lecytyna, alkohole tłuszczowe, lanolina kosmetyczna, alkohole lanolinowe oraz wiele innych.
Emulsje typu O/W można łatwo spłukać wodą. Z tego względu stosuje się je w preparatach oczyszczających, np. mleczkach, śmietankach, kremach oczyszczających, środkach do prania. Emulsje te znajdują szerokie zastosowanie w kosmetyce, m.in. w kremach na dzień i nawilżających, podkładach pod makijaż, lotionach do ciała i balsamach do włosów. Emulgatorami w emulsjach O/W najczęściej są oksyetylenowe alkohole tłuszczowe C16-C18 zawierające 8-20 reszt oksyetylenowych. Dobrymi emulgatorami są również anionowe substancje powierzchniowo czynne o umiarkowanej hydrofilności, takie jak mydła. Emulgatory anionowe zwiększają stabilność emulsji przez tworzenie wokół cząstek oleju podwójnej warstwy elektrycznej utrudniającej łączenie się kropel.